Wykonawca może złożyć ofertę z ceną 0 zł można złożyć, a zamawiający nie może jej odrzucić „z automatu” wyłącznie z powodu zerowej ceny. Zamawiający powinien najpierw wszcząć procedurę wyjaśnień rażąco niskiej ceny (RNC) i dopiero po jej wyniku zdecydować o odrzuceniu albo przyjęciu.

Samo złożenie oferty za 0 zł jest możliwe, ale:

• Zamawiający w takim wypadku bada ofertę w trybie RNC i wzywa do wyjaśnień.
• Ciężar wykazania, że realizacja jest wykonalna i ekonomicznie uzasadniona, spoczywa na wykonawcy.
• Jeżeli wyjaśnienia nie obalą wątpliwości – oferta podlega odrzuceniu jako zawierająca RNC.
• Umowa w sprawie zamówienia publicznego musi pozostać „odpłatna”.

 

Odpłatność umowy

Prawo zamówień publicznych definiuje zamówienie jako umowę odpłatną zawieraną między zamawiającym a wykonawcą. Odpłatność może wynikać nie tylko z typowego wynagrodzenia pieniężnego, ale także z innego, mierzalnego ekwiwalentu po stronie wykonawcy (np. korzyści majątkowej).

Rażąco niska cena (RNC)

Jeżeli cena budzi wątpliwości (w tym wynosi 0 zł), zamawiający wzywa wykonawcę do wyjaśnień. Brak wyjaśnień lub ich niewystarczalność prowadzi do odrzucenia oferty jako zawierającej RNC. W wyroku TSUE C‑367/19 (Tax‑Fin‑Lex) Trybunał potwierdził, że sama definicja „umowy odpłatnej” nie uzasadnia automatycznego odrzucenia oferty z ceną 0. Taka oferta powinna być zbadana w trybie RNC. Jednocześnie kontrakt pozbawiony jakiejkolwiek należnej korzyści dla wykonawcy nie spełnia kryterium odpłatności.

Dla wykonawców: jak złożyć ofertę z 0 zł?

Złożenie oferty za 0 zł, czy też za symboliczną kwotę co do zasady będzie wiązało się z odrzuceniem tego typu oferty jak zawierającej rażąco niską cenę. Jeżeli, mimo wszystko wykonawca zamierza złożyć tego typu ofertę, to warto podjąć następujące działania:

1. Z góry przygotuj wyjaśnienia RNC.

2. Pokaż model ekonomiczny realizacji (skąd pokryjesz koszty) i spróbuj zastrzec to jako tajemnicę przedsiębiorstwa, którą również musisz odpowiednio wykazać.

3. Wskaż ekwiwalent/korzyści po Twojej stronie, o ile są zgodne z obowiązującymi przepisami prawa oraz z z SWZ.

4. Udowodnij techniczną i organizacyjną wykonalność (zasoby, patenty, automatyzacja, krótszy czas).

5. Załącz dowody: kalkulacje kosztów, umowy wewnątrzgrupowe, cenniki, analizy, oświadczenia producenta, zestawienia roboczogodzin.

Dla zamawiających: jak prawidłowo ocenić ofertę 0 zł

1. Wezwij do wyjaśnień zgodnie z Pzp (wskaż, co budzi wątpliwości).

2. Zażądaj dowodów (kalkulacje, umowy, oferty dostawców, zestawienia).

3. Oceń realność wykazanej „odpłatności” – czy wykonawca otrzymuje wymierny ekwiwalent?

4. Sprawdź zgodność ekwiwalentu z SWZ oraz z zasadą równego traktowania.

5. Jeśli wyjaśnienia są nieprzekonujące – odrzuć jako RNC, uzasadnij decyzję.

0 zł w kosztorysie – czy to „brak wyceny”?

Nie. Orzecznictwo KIO wskazuje, że wpisanie „0,00 zł” w pozycji kosztorysu co do zasady jest wyceną tej pozycji, a nie jej pominięciem – o ile całościowa cena oferty obejmuje wszystkie świadczenia wymagane SWZ. Inaczej jest, gdy pominięto element obowiązkowy lub naruszono sposób obliczenia ceny. Przy czym należy pamiętać, że zaniżona wycena poszczególnych pozycji w kosztorysie, jeżeli te pozycje są istotne dla danego zamówienia publicznego również mogą powodować odrzucenie oferty z powodu uznania ich za istotną część składową ceny. 

Podsumowanie

Podsumowując, oferta 0 zł nie jest automatyczną podstawą do odrzucenia, ale zawsze wymaga od zamawiającego wnikliwej analizy i żądania szczegółowych wyjaśnień od wykonawcy.